Để phát triển thị trường lúa gạo trong thời gian ngắn hạn và dài hạn, khắc phục tình trạng được mùa mất giá, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng lúa gạo, các doanh nghiệp thực hiện nghiêm Công điện số 21/CĐ-TTg ngày 04 tháng 3 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước, đồng thời thực hiện một số nhiệm vụ giải pháp trọng tâm.
Ngày 07 tháng 3 năm 2025, tại thành phố Cần Thơ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chủ trì Hội nghị về sản xuất, thị trường lúa gạo; phòng chống hạn mặn vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Tham dự Hội nghị có đồng chí Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường; đại diện Lãnh đạo các Bộ, cơ quan: Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính, Ngoại giao, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Công Thương, Văn phòng Chính phủ; Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cần thơ và đại diện Lãnh đạo các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long; Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Tổng công ty Lương thực miền Nam; Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam; đại diện một số doanh nghiệp đầu mối kinh doanh, xuất khẩu lúa gạo. Sau khi nghe Bộ Nông nghiệp và Môi trường báo cáo, ý kiến của các đại biểu dự Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã kết luận như sau:
Trong thời gian qua, trước những biến động của thị trường lúa gạo trong nước và thế giới, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan đã kịp thời chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, đảm bảo cân đối cung cầu, xuất khẩu lúa gạo minh bạch, bền vững trong tình hình mới.
Báo cáo của các Hiệp hội, doanh nghiệp tại Hội nghị cho thấy hiện nay nhu cầu lúa gạo trên thế giới có phân khúc giảm, tuy nhiên phân khúc sản phẩm lúa gạo chất lượng cao, sản xuất theo mô hình hữu cơ, phát thải thấp được dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Mặt hàng lúa gạo của Việt Nam đã xây dựng được thương hiệu sản phẩm lúa gạo chất lượng cao (chiếm 70-80% sản lượng lúa gạo của Việt Nam), định vị được thương hiệu, phân khúc sản phẩm, thị trường riêng, qua đó sẽ hạn chế những tác động bất lợi từ biến động của thị trường lúa gạo thế giới. Giá gạo giảm thời gian vừa qua do doanh nghiệp thiếu hợp đồng gối vụ, thời hạn vay vốn ngắn nên doanh nghiệp gặp khó khăn về vốn trong thời gian lưu kho, một số doanh nghiệp xuất khẩu gặp khó khăn trong hoàn thuế.
Công tác thông tin cần được thực hiện có hệ thống từ các cơ quan quản lý nhà nước nhằm đánh giá đúng thực trạng liên quan đến tình hình sản xuất, giá cả và thị trường lúa gạo để Nhà nước chủ động các công cụ điều tiết thị trường, kịp thời phổ biến đến người dân, người sản xuất và các doanh nghiệp ngành hàng lúa gạo.
Để phát triển thị trường lúa gạo trong thời gian ngắn hạn và dài hạn, khắc phục tình trạng được mùa mất giá, yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội ngành hàng lúa gạo, các doanh nghiệp thực hiện nghiêm Công điện số 21/CĐ-TTg ngày 04 tháng 3 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc điều hành đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước, đồng thời thực hiện một số nhiệm vụ giải pháp sau đây:
Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin về sản xuất, thời vụ, khoa học công nghệ, chế biến, bảo quản, giá cả, thị trường, tình hình biến đổi khí hậu, các dự báo, cảnh báo liên quan nhằm cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, phản ánh đúng tình hình, kịp thời phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của các cơ quan quản lý nhà nước và hoạt động sản xuất, kinh doanh lúa gạo của người dân, các tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã, đảm bảo an ninh lương thực. Giao cho một cơ quan nghiên cứu làm đầu mối theo dõi, phân tích thông tin thị trường, dự báo diễn biến hạn mặn để đưa ra khuyến cáo, cung cấp các thông tin chính thống phục vụ điều hành sản xuất, điều tiết thị trường. Xây dựng các quy định về quản lý, vận hành hệ thống thông tin, trách nhiệm cung cấp, công bố thông tin, quyền tiếp cận thông tin của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan, hình thành nguồn cung cấp thông tin chính thống về sản xuất và thị trường lúa gạo.
Phối hợp với Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ và các bộ, cơ quan liên quan hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để trình Thủ tướng Chính phủ dự án “Hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật cho lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long” trước ngày 20 tháng 3 năm 2025. Trong đó lưu ý các vấn đề liên quan về quy hoạch, hạ tầng vùng sản xuất, mùa vụ sản xuất lúa gạo, đảm bảo ứng dụng tiến bộ của khoa học, công nghệ, tưới tiêu chủ động và thích ứng với biến đổi khí hậu, tổ chức liên kết, phát triển sản xuất, phát triển kinh tế tuần hoàn, vấn đề định giá các-bon, tính toán tổng lượng giảm phát thải, cơ chế trao đổi tín chỉ các-bon. Huy động sự tham gia của các viện trong công tác tiếp nhận, chuyển giao, tư vấn, hỗ trợ người dân ứng dụng khoa học, công nghệ tiên tiến trong sản xuất; sử dụng có hiệu quả phụ phẩm nông nghiệp.
Rà soát, cập nhật lại thông tin dự báo dài hạn liên quan đến hạn hán, xâm nhập mặn để kịp thời có biện pháp chỉ đạo, điều hành sản xuất nông nghiệp phù hợp. Phối hợp với các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp, căn cứ vào các dự báo thị trường, nghiên cứu phương án sản xuất theo mùa vụ, tăng quy mô vụ đông xuân, giảm sản xuất lúa gạo các vụ còn lại để điều chỉnh sang các cây trồng khác phù hợp, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.
Phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương và các hiệp hội ngành hàng nghiên cứu xây dựng chiến lược về xây dựng, đăng ký sở hữu trí tuệ giống, thương hiệu gạo Việt Nam, chỉ dẫn địa lý. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4 năm 2025.
Phối hợp với Bộ Công Thương, các hiệp hội ngành hàng hỗ trợ người nông dân sản xuất lúa tiếp cận và phát triển thương mại điện tử đối với ngành hàng lúa gạo. Chú trọng thị trường trong nước cùng với mở rộng thị trường xuất khẩu.
Bộ Công Thương: Chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố liên quan tổ chức kiểm tra việc thực hiện pháp luật về kinh doanh xuất khẩu gạo của thương nhân và các cơ quan, tổ chức liên quan để kịp thời có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, thông tin gây mất ổn định thị trường, ảnh hưởng đến công tác quản lý, điều hành thị trường lúa gạo và lợi ích của người dân sản xuất lúa gạo. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 31 tháng 3 năm 2025.
Khẩn trương sửa đổi Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo theo trình tự, thủ tục rút gọn. Hoàn thành trong tháng 3 năm 2025.
Chủ trì phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long kiểm tra thông tin về gian lận xuất xứ hàng hóa, lúa gạo, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật (nếu có).
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Nghiên cứu có biện pháp nâng hạn mức, thời hạn cho vay vốn đối với các doanh nghiệp đủ điều kiện để đảm bảo vốn kinh doanh, thu mua thóc, gạo dự trữ lưu thông trước ngày 15 tháng 3 năm 2025.
Nghiên cứu tham mưu Chính phủ về chính sách ưu đãi, hỗ trợ vay vốn đối với ngành nông nghiệp tương tự như hỗ trợ cho vay đối với nhà ở xã hội. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 31 tháng 3 năm 2025.
Bộ Tài chính: Nghiên cứu giải quyết kiến nghị của các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo về vướng mắc trong việc hoàn thuế VAT trước ngày 20 tháng 3 năm 2025.
Nghiên cứu phương án miễn, giảm thuế và đề xuất các gói kích cầu phát triển nông nghiệp trong năm 2025 và 2026.
Rà soát sửa đổi quy định tại Thông tư số 96/2015/TT-BTC hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp tại Nghị định số 12/2015/NĐ-CP ngày 12 tháng 02 năm 2015 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và sửa đổi bổ sung một số điều của các Nghị định về thuế và sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 78/2014/TT-BTC ngày 18 tháng 6 năm 2014, Thông tư số 119/2014/TT-BTC ngày 25 tháng 8 năm 2014, Thông tư số 151/2014/TT-BTC ngày 10 tháng 10 năm 2014 của Bộ Tài chính.
Chủ trì phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ nâng hạn mức dự trữ lúa vụ đông xuân trước ngày 15 tháng 3 năm 2025.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố vùng Đồng bằng sông Cửu Long nghiên cứu kỹ các quy định của Luật đất đai, các chính sách khuyến khích, hỗ trợ của nhà nước đối với lĩnh vực nông nghiệp, rà soát lại vùng sản xuất đáp ứng các tiêu chí để tổ chức triển khai hiệu quả Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030. Đồng thời, huy động bố trí nguồn lực của địa phương để mở rộng vùng sản xuất lúa chuyên canh chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh.
Tổ chức kiểm tra việc thực hiện pháp luật về kinh doanh xuất khẩu gạo của thương nhân và các cơ quan, tổ chức liên quan để kịp thời có biện pháp xử lý nghiêm các trường hợp ép giá, thông tin nhiễu loạn, thao túng gây mất ổn định thị trường, ảnh hưởng đến công tác quản lý, điều hành thị trường lúa gạo và lợi ích của người dân sản xuất lúa gạo.
Văn phòng Chính phủ thông báo để các Bộ, cơ quan liên quan biết, thực hiện./.