Đề xuất định hướng đổi mới mô hình phát triển đô thị bền vững cho thành phố Cần Thơ

Chuyển đổi mô hình phải dựa vào nền tảng tự nhiên, nhất là đất và nước, thích ứng biến đổi khí hậu là cơ sở tiền đề; những yếu tố tác động bên ngoài và xu thế phát triển chung về kinh tế-xã hội của thành phố Cần Thơ cần phải được tính đến và đặt trong bối cảnh thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đang quá trình hoàn thiện dần.

Đổi mới mô hình phát triển

Định hướng đổi mới mô hình phát triển của Thành phố trên cơ sở xác lập mô hình kinh tế sinh thái, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn phù hợp với một đô thị đặc trưng của vùng đồng bằng châu thổ sông; sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên trên địa bàn thành phố dựa trên đặc trưng và tài nguyên đất, nước gắn với con người.

Bên cạnh đó, cần dựa vào dự báo của kịch bản biến đổi khí hậu của thành phố Cần Thơ, việc ứng phó với xâm nhập mặn và ngập lụt là không tránh khỏi từ nay cho đến 100 năm nữa. Gắn với quy luật phát triển kinh tế - xã hội theo lãnh thổ, để giải quyết trong ngắn hạn và dài hạn, cần xác định rõ những động lực tăng trưởng của thành phố đã có và sẽ xuất hiện. Những khu vực phát triển nông nghiệp và duy trì hệ sinh thái tự nhiên cần ưu tiên sử dụng giải pháp mềm, biến thách thức thành cơ hội “sống chung với ngập lụt và xâm nhập mặn” để chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi phù hợp.

Việc xây dựng mô hình phát triển đô thị bền vững, đảm bảo phát triển kinh tế-xã hội gắn với an ninh, quốc phòng dựa trên đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, thích ứng với biến đổi khí hậu và vị thế là thành phố phát triển trọng điểm của cả vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Chuyển đổi cơ cấu ngành của thành phố Cần Thơ

Chuyển đổi cơ cấu ngành tập trung vào các ưu tiên sau: thứ nhất, đó là có gắn trên cơ sở đổi mới cách tiếp cận phát triển cơ sở hạ tầng của thành phố dựa trên đặc trưng tự nhiên, tác động biến đổi khí hậu và nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội trong tương lai. Vì Cần Thơ có địa hình thấp, trũng lưu thông luân chuyển nguồn nước và nền đất yếu, nên cần phải thiết kế hệ thống giao thông vận tải phù hợp trong một mạng lưới liên thông, quy hoạch gắn kết đường bộ, đường thủy, đường hàng không để có sự hỗ trợ và bổ sung cho nhau.

Thứ hai, tập trung đổi mới mô hình tổ chức phát triển nông nghiệp với tầm nhìn dài hạn dựa trên đặc trưng sinh thái của thành phố theo hướng nâng cao chất lượng, lựa chọn sản phẩm giá trị cao dựa trên cơ sở áp dụng khoa học, kỹ thuật công nghệ và định hướng đáp ứng nhu cầu thị trường, đạt mục tiêu hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường. Trước hết là các mô hình liên kết sản xuất gắn với đẩy mạnh cơ giới hóa, thủy sản nuôi chất lương cao gắn với hệ sinh thái tự nhiên, cây ăn quả đặc trưng vùng có giá trị cao và đạt tiêu chuẩn Việt Nam và quốc tế xuất khẩu. Cần Thơ phải trở thành trung tâm khoa học kỹ thuật nông nghiệp chất lượng cao, không chỉ cho vùng kinh tế trọng điểm Đồng bằng sông Cửu Long mà còn phải dẫn đầu cả nước, tập trung nghiên cứu, phát triển các giống cây trồng, vật nuôi, công nghệ kỹ thuật, mô hình sản xuất nông nghiệp có năng suất và sức chống chịu cao, nâng cao khả năng thích ứng với xu hướng biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan đang ngày càng diễn biến phức tạp.

Thứ ba, đổi mới mô hình tổ chức lãnh thổ phát triển công nghiệp dựa vào đặc điểm tự nhiên của thành phố, lựa chọn ngành nghề phù hợp, ưu tiên phát triển công nghiệp xanh, ít phát thải, hạn chế tối đa gây tổn hại đến hệ sinh thái tự nhiên, đáp ứng đúng nhu cầu thị trường mang lại hiệu quả tổng thể lớn nhất.

Thứ tư, đổi mới mô hình tổ chức lãnh thổ phát triển dịch vụ - du lịch dựa trên đặc điểm tự nhiên, sinh thái của thành phố Cần Thơ theo hướng lựa chọn những sản phẩm mang lại hiệu quả kinh tế cao (tiếp cận theo chuỗi giá trị) định hướng theo nhu cầu thị trường. Trước hết tập trung phát triển những ngành dịch vụ có lợi thế, có hàm lượng tri thức, công nghệ và giá trị gia tăng cao như: dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp tài chính, ngân hàng; logistics; hàng không, giáo dục, đào tạo; y tế, chăm sóc sức khỏe;... Phát triển các loại hình du lịch miệt vườn, du lịch sông nước, du lịch sinh thái…

Xây dựng đô thị thông minh

Phát triển thành phố Cần Thơ là hạt nhân để hình thành chuỗi và mạng lưới kết nối các đô thị thông minh trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long, như Thủ tướng xác định tại Quyết định số 950/QĐ-TTg ngày 01/8/2018 về phê duyệt Đề án “Phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030”.

Thông qua sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông để thu thập, truyền, lưu trữ và xử lý dữ liệu hướng tới phục vụ người dân (nâng cao chất lượng cuộc sống) và quản lý đô thị thông minh hơn (chủ động trong các tình huống, phân tích, dự báo và đưa ra quyết định) góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà nước hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Phát triển thành phố Cần Thơ trên nền tảng lấy người dân làm trung tâm; xây dựng môi trường sống, sản xuất kinh doanh ngày càng văn minh, hiện đại; khuyến khích người dân và doanh nghiệp tham gia vào quá trình xây dựng, quản lý đô thị và giám sát khu vực hành chính công; đẩy mạnh thu hút đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị (khóa IX) “Về xây dựng và phát triển thành phố Cần Thơ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.

Tăng cường liên kết với các địa phương, vùng dựa trên lợi thế so sánh của Cần Thơ

Liên kết giữa thành phố Cần Thơ với các địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long dựa trên đặc trưng sinh thái, tiềm năng tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, hạ tầng và phát huy ưu thế của các địa phương để bổ sung cho nhau. Để có sự liên kết phải dựa trên nguyên tắc “đôi bên cùng có lợi” cùng phát triển, lấy động lực kinh tế - xã hội để liên kết, nhu cầu thị trường là cơ bản để định hướng sản phẩm, ngành nghề dựa trên những ưu thế của Cần Thơ.

Liên kết giữa thành phố Cần Thơ với Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh khác của vùng Đông Nam Bộ, tập trung chủ yếu về dịch vụ và trao đổi hàng hóa.

Liên kết của Cần Thơ với các địa phương khác trong cả nước dựa trên ưu thế tự nhiên tạo ra sản phẩm của thành phố. Tùy theo từng địa phương để xác lập mô hình liên kết phù hợp và đảm bảo tính hiệu quả kinh tế cao.

Hợp tác quốc tế cho phát triển thành phố Cần Thơ

Đổi mới mô hình hợp tác quốc tế dựa trên cơ sở đồng thuận, cùng có lợi; duy trì việc khai thác sử dụng tài nguyên thiên nhiên bền vững, bảo vệ môi trường tự nhiện và hệ sinh thái của thành phố trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thực hiện tăng trưởng xanh, xây dựng mô hình kinh tế xanh, mô hình kinh tế tuần hoàn cho thành phố hướng đến phát triển bền vững.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại định hướng xuất khẩu, tìm kiếm và phát triển thị trường xuất khẩu, nhập khẩu có nhiều tiềm năng mở rộng hội nhập kinh tế quốc tế. Phát triển bền vững, tạo sản phẩm mới cho nguồn hàng xuất khẩu; tận dụng tối đa các lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đem lại. Nắm cơ hội Việt nam đã tham gia ký kết các hiệp định thương mại thế hệ mới như: Hiệp định đối tác toàn diện xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); Hiệp định thương mại tự do Việt Nam và liên minh châu Âu (EVFTA).