Tập huấn truyền thông về phòng chống thuốc lá

Ngày 21/11, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá. Đối tượng tập huấn là phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo, đài Trung ương và địa phương.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết: Trong quý I năm 2024, công an cả nước đã phát hiện, xử lý 111 vụ, 152 đối tượng liên quan đến thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, trong đó có 33 vụ với 73 đối tượng bị khởi tố do phạm tội về ma túy, còn lại bị xử lý lý hành chính về hành vi kinh doanh hàng hóa không có nguồn gốc xuất xứ. Ngoài ra, các báo cáo, nghiên cứu cũng chỉ ra những tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đến sức khỏe, kinh tế, an ninh trật tư, môi trường.

Các Báo cáo kết quả giám sát, khảo sát của các Ủy ban của Quốc hội, nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam ngày càng tăng, nhất là ở giới trẻ, học sinh, sinh viên; có tình trạng lợi dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để lưu hành, sử dụng ma tuy trái phép.

Ông Hồ Hồng Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Thông tin và Truyền thông phát biểu tại Hội nghị

Theo ông Hồ Hồng Hải, với ưu thế thông tin nhanh, phổ cập rộng, cách thức chuyển tải nội dung phong phú, hấp dẫn có sức lan tỏa và khả năng tác động lớn đến xã hội, báo chí đã trở thành lực lượng chủ lực góp phần thực hiện tốt, có hiệu quả công tác thông tin, tuyên truyền về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Đặc biệt, thời gian này, các cơ quan báo chí càng thể hiện vai trò quan trọng trong đẩy mạnh truyền thông về tác hại của thuốc lá, nhất là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Trong buổi tập huấn, các chuyên gia và đại diện các cơ quan chức năng đã chia sẻ những kiến thức, kỹ năng trong việc triển khai công tác truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá, nhằm nâng cao nhận thức và hành động của cộng đồng, đặc biệt là đối với giới trẻ và học sinh, sinh viên.

Theo ThS. Phan Thị Hải, Phó Giám đốc phụ trách Quỹ PCTH thuốc lá, Sử dụng thuốc lá là một trong nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong sớm. Thuốc lá chứa 7.000 hóa chất trong đó có 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây nên 25 loại bệnh như: các bệnh ung thư, tim mạch, các bệnh về hô hấp và sinh sản.

Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) trình bày tại Hội nghị

Tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra 85.500 ca tử vong mỗi năm. Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong. Tổng cộng là 104.300 ca tử vong/năm vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Hơn 15 triệu người Việt Nam hút thuốc và hàng chục triệu người hút thuốc thụ động có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến thuốc lá và tử vong sớm. Gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá sẽ rõ rệt hơn trong 10 - 20 năm tới khi những người hút thuốc hiện nay phải đối mặt với những tác động đến sức khỏe của việc sử dụng thuốc lá.

Thông tin từ Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), vài năm trở lại đây, những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong gần 10 năm qua có nguy cơ bị phá bỏ bởi việc gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử đang nhắm vào giới trẻ. Chỉ trong vòng 2 năm, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 13-15 tuổi đã gia tăng một cách đáng kể. (từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023). Ở nhóm trên 15 tuổi, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử cũng tập trung cao ở nhóm tuổi người trẻ từ 15 - 24 tuổi và 25 – 44 tuổi.

Theo khảo sát nhanh của Cục Quản lý Khám chữa bệnh phối hợp với Quỹ PCTHTL thực hiện trên gần 700 cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, chỉ tính riêng năm 2023, có 1.224 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Triệu chứng khi nhập viện chủ yếu do: dị ứng, ngộ độc, tổn thương phổi cấp.

Các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá tại Việt Nam bao gồm: Tăng thuế thuốc, ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới, tăng cường thực hiện môi trường không khói thuốc, tăng cường cảnh báo sức khỏe trên bao bì sản phẩm thuốc lá, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá, quy định cấm quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá.

Đông đảo phóng viên, biên tập viên các cơ quan báo, đài Trung ương và địa phương tham dự hội nghị

Về giải pháp tăng thuế thuốc lá, theo ông Nguyễn Anh Dương, đại diện Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, cho rằng việc tăng thuế thuốc lá là một chiến lược then chốt và hiệu quả để giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp và trẻ em. Ông Dương đề xuất, Việt Nam cần áp dụng cơ chế thuế tiêu thụ đặc biệt hỗn hợp đối với thuốc lá và tăng cường truyền thông về yêu cầu này, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững. Phương án này không chỉ giúp giảm tỷ lệ hút thuốc mà còn tạo nguồn thu thuế đáng kể cho ngân sách quốc gia, dự báo sẽ tăng thêm khoảng 29,3 nghìn tỷ đồng mỗi năm từ thuế thuốc lá vào năm 2030.

Nguồn thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt có thể đưa vào tài trợ cho các chương trình truyền thông, giáo dục, nâng cao nhận thức về phòng chống tác hại của thuốc lá; các chương trình phục vụ phát triển kinh tế bền vững như hỗ trợ đồ dùng học tập cho trẻ em nghèo, hỗ trợ chi đào tạo kỹ năng chuyển đổi nghề nghiệp cho các hộ nghèo, đặc biệt là các hộ trồng cây thuốc lá... Theo đó, các địa phương tùy theo số thu thuế TTĐB từ thuốc lá có thể cân nhắc xây dựng các chương trình có quy mô phù hợp.

Trung Nguyên

Định hướng giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá giúp định hướng giảm tiêu dùng thuốc lá. Các lợi ích cụ thể bao gồm:      Giúp cải thiện sức khỏe (thể lực và trí lực) của người lao động, qua đó giúp nâng cao năng suất lao động.      Giúp giảm chi tiêu cho chi phí y tế của hộ gia đình, qua đó tạo điều kiện cho hộ gia đình tăng chi tiêu cho giáo dục – đào tạo, tăng tiết kiệm để phục vụ hoạt động đầu tư – kinh doanh (của chính hộ gia đình hoặc đối với nền kinh tế qua hệ thống ngân hàng – tài chính).      Bổ sung nguồn lực để Nhà nước có thể thực hiện các chương trình phát triển kinh tế bền vững, trong đó có giảm tỷ lệ hộ nghèo và bất bình đẳng thu nhập.